Αναζητείται το σύγχρονο περιεχόμενο του πανεπιστημιακού ασύλου. Το πανεπιστημιακό άσυλο, ως χώρος ελευθερίας της έκφρασης και ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, έχει για τη χώρα μας ιστορικό βάρος και συμβολικό περιεχόμενο. Θυμίζει τους φοιτητικούς αγώνες για « Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία » και κυρίως την εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβρη του 1973.
Αυτήν ακριβώς τη διάσταση θεσμοθέτησε ο νόμος 1268/82 (γνωστός και ως Νόμος Πλαίσιο) διερμηνεύοντας και υλοποιώντας ένα μεταπολιτευτικό πολιτικό, κοινωνικό και ακαδημαϊκό συμβόλαιο.
Εικοσιπέντε χρόνια μετά, με βάση και τις αρνητικές εμπειρίες από την (κατά)χρηση του ασύλου από διάφορες ομάδες (κουκουλοφόρων και μη) αναζητείται το σύγχρονο περιεχόμενο του πανεπιστημιακού ασύλου.
Τα ερωτήματα πολλά:
1. Είναι ο αποκλειστικός χώρος ελεύθερης διακίνησης των ιδεών που φοβάται την παρέμβαση μιας αυταρχικής εξουσίας; Τότε τι ακριβώς είναι οι συνδικαλιστικοί, οι επιστημονικοί, οι κοινωνικοί χώροι, όπου ελεύθερα εκφράζουν τις απόψεις τους οι ενδιαφερόμενοι; Τι είναι οι πλατείες, οι παρέες, οι ταβέρνες, οι συγκεντρώσεις, οι διαλέξεις; Και τέλος τι είναι το Διαδίκτυο; Σε τι διαφέρουν όλοι αυτοί οι τόποι από το Πανεπιστήμιο ώστε να χρειάζεται μόνο η Ανώτατη Παιδεία «άσυλο προστασίας»; Υπονοούμε ότι όλοι οι αριστεροί, εξεγερμένοι, εχθροί του συστήματος κινούνται μέσα στα ΑΕΙ και κινδυνεύουν άμεσα από τι δυνάμεις καταστολής, ενώ όλοι οι άλλοι (εργάτες, αγρότες, επαγγελματίες) ή δεν είναι αρκούντως επαναστάτες ή δεν χρειάζεται να καλύπτονται από άσυλο;
2. Είναι το πανεπιστημιακό άσυλο χώρος που μπορεί - χωρίς την άδεια των αρμοδίων οργάνων των ΑΕΙ- να μεταβάλλεται σε κοινωνικό άσυλο όπου ο κάθε αποκλεισμένος θα βρίσκει καταφύγιο;
3. Παρέχει το πανεπιστημιακό άσυλο μια ιδιόρρυθμη ασυλία σε όποιον είτε διαπράττει ένα έγκλημα εκτός του Ιδρύματος και μετά κρύβεται μέσα σ' αυτό είτε διαπράττει εγκλήματα εντός του πανεπιστημίου;
4. Δικαιούνται τρίτοι, μη μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, να υπερασπίζουν το πανεπιστημιακό άσυλο κατά παντός φανταστικού, κατασκευασμένου ή πραγματικού εφορμούντος;
5. Ευθύνη για το άσυλο έχουν μόνο όσοι αρμόδιοι (πρυτάνεις, τριμελείς επιτροπές, πρυτανικά συμβούλια, σύγκλητοι) που δίνουν την άδεια εισόδου των αστυνομικών δυνάμεων και όχι όσοι (από τους παραπάνω) δεν κάνουν τίποτα με συνέπεια να καίγονται και να καταστρέφονται τα πανεπιστήμια; Όσο δεν δίνεται -εκ του πονηρού- απάντηση στα παραπάνω κρίσιμα ερωτήματα τόσο από τον πολιτικό κόσμο, όσο κι από την ακαδημαϊκή κοινότητα, δεν πρόκειται να λύσουμε κανένα πρόβλημα «δια του νόμου».
Στις άλλες, (λιγότερο άραγε δημοκρατικές χώρες;) της Ευρώπης ούτε χρειάζεται άσυλο για να κινηθούν ελεύθερα οι ιδέες ούτε χρειάζεται - πέραν της κοινής λογικής και της ευθύνης - ιδιαίτερη διαδικασία για να παρέμβει η αστυνομία όταν τελούνται εγκλήματα. Στην Ελλάδα υπάρχει μια γενικευμένη κρίση εμπιστοσύνης σε θεσμούς και ανθρώπους γι' αυτό νομίζουμε ότι θα σωθούμε (στιγμιαία) από διάφορα «άσυλα».
Λάθος εκτίμηση, αμοιβαία καχυποψία, φόβος και ανομία; Το μέλλον θα δείξει αν οι (κατά πολλούς αντισυνταγματικές) «λευκές επιταγές» του νέου νόμου και ο περιορισμός των χώρων θα φέρουν νέες τυφλές εντάσεις ή θα οδηγήσουν στο να κατανοήσουν όλες οι πλευρές ότι «δεν παίζουμε ατιμωρητί με τις ακαδημαϊκές αξίες».
Του Καθηγητή Εγκληματολογίας κ. Γιάννη ΠΑΝΟΥΣΗ
Πηγή Δημοσίευσης Άρθρου:
Περιοδικό «Αξιωματική Αστυνομία», σελ. 38
Τεύχος 13ο
Ιανουάριος 2007